Na podstawie raportów CKE i OKE Osiągnięcia uczniów kończących gimnazjum w roku 2015
Zestaw egzaminacyjny zawierał 24 zadania zamknięte i składał się z czterech części przedmiotowych: biologii, chemii, fizyki i geografii. Każdy z przedmiotów reprezentowany był przez sześć zadań różnego typu: wyboru wielokrotnego, prawda-fałsz, na dobieranie. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań można było otrzymać 28 punktów. W okręgu łódzkim uczniowie uzyskali średnio 50 % punktów, najwięcej zdających otrzymało wynik 43%. Średnie wyniki uczniów z poszczególnych przedmiotów wyniosły: biologia – 50%, chemia– 46%, fizyka – 57%, geografia – 48%. Z egzaminu zwolniono 37 uczniów − laureatów i finalistów olimpiad przedmiotowych oraz laureatów konkursów przedmiotowych o zasięgu wojewódzkim lub ponadwojewódzkim.
Egzamin gimnazjalny z zakresu przedmiotów przyrodniczych zawierał zadania sprawdzające między innymi umiejętność wnioskowania, posługiwania się metodą naukową oraz opisem doświadczenia. Zadania w arkuszu były umiarkowanie trudne i trudne - wskaźnik łatwości zadań
z chemii był podobny.
W zadaniach z chemii sprawdzano przede wszystkim umiejętność rozumowania
i zastosowania nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Większość zadań sprawdzała umiejętności złożone wymagające wykorzystania kilku informacji – zadanie 7, 9, 11 i 12.
Najłatwiejsze dla gimnazjalistów było zadanie 8, typowe, nieskomplikowane. Większość zdających wykazała się umiejętnością odczytania informacji o pierwiastku na podstawie liczby atomowej
i masowej i wiedziała, że każdy izotop wodoru ma w jądrze jeden proton, ale część zdających nie poradziła sobie z ustaleniem liczby neutronów.
W zadaniu 7 problem z identyfikacją pierwiastka na podstawie analizy budowy powłoki walencyjnej przedstawionej symbolicznie w modelu kropkowym miało 38% gimnazjalistów.
Zadanie 9 sprawdzało umiejętność wnioskowania na podstawie analizy informacji zawartych
w tekście wprowadzającym i tabeli rozpuszczalności. Trudność sprawiło odniesienie się do informacji dotyczącej stosowania wody destylowanej, a nie wody wodociągowej. Umiejętnością analizy informacji pod kątem dostrzegania zależności przyczynowo - skutkowych wykazał się co drugi zdający. Zadanie 10 jako jedyne było za 2 punkty: ponad 50% poprawnie wskazała tlenek niemetalu
z maksymalną wartościowością, ale tylko 1/3 rozpoznała tlenek, który po wprowadzeniu do wody utworzył zasadę.
Duże trudności sprawiło uczniom rozwiązanie zadania 11, w którym nietypowo zaprezentowano dane – w formie wykresu punktowego. Wyniki wskazują, że zdający nieuważnie przeanalizowali dane.
Najtrudniejszym zadaniem okazało się zadanie 12. Należało w rozwiązaniu odwołać się do doświadczenia, w którym węglowodory nienasycone odbarwiają wodę bromową i rozpoznać po nazwie węglowodór nienasycony i nasycony. Niski poziom wykonania zadania świadczy
o schematycznym myśleniu, bowiem w podręcznikach na ogół zadaje się pytania o węglowodór odbarwiający wodę bromową.
W zadaniach z zakresu chemii sprawdzano:
numer zada-nia | obszar | Poziom wykonania zadania [%] | sprawdzana umiejętność
Uczeń: |
7. | I. Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów | 62 | -zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów, na przykładzie pokazuje powstawanie wiązania jonowego |
8. | II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów | 62 | - wyjaśnia różnice w budowie izotopów wodoru |
9. | II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów | 51 | -wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej, na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej |
10. | II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów | 45 | -definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom łącząc się z atomami innych pierwiastków - planuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek |
11. | II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów
| 33 | -prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu |
12. | II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów III. Opanowanie czynności praktycznych | 24 | -projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych
|
Zestawienie wyników pozwala ustalić, że:
· trudność zadań zależy od tego, na ile są złożone i nietypowe;
· umiejętność przetwarzania informacji wychodzącymi poza znany schemat nie została przez uczniów odpowiednio ukształtowana - pojawiały się problemy, gdy gimnazjaliści mieli do czynienia z sytuacją nietypową lub w nietypowy sposób podano dane;
· zdający słabo radzili sobie z zadaniami, w których odwoływano się do analizy doświadczeń i interpretacji wyników;
· zadania wymagające wykonania prostych operacji matematycznych sprawiały uczniom problemy.
opracowała
Małgorzata Kozieł,
doradca metodyczny w obszarze chemii
