„Deszczowe zabawy”, „Jak powstaje deszcz?”, „Ile deszczu spada w ciągu tygodnia?”, „Cenne krople wody spadające z nieba”, „Woda w przyrodzie”, „Klimat lokalnych terenów zurbanizowanych – Miejska Wyspa Ciepła” - to tematy niektórych spośród 28 scenariuszy zajęć, jakie opracowali łódzcy nauczyciele w ramach projektu edukacyjnego „Zatrzymaj krople deszczu”, realizowanego przez Łódzką Spółkę Infrastrukturalną we współpracy z Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego.
Scenariusze złożyły się na blisko 200-stronicową publikację, zatytułowaną „Woda w przyrodzie i otoczeniu człowieka. Scenariusze dydaktyczne od przedszkola do klasy VIII”. Nie tylko dokumentuje ona przeprowadzone w związku z projektem prace, lecz także – co daleko istotniejsze – stanowi inspirujący materiał metodyczny dla wszystkich nauczycieli prowadzących bądź planujących prowadzenie z dziećmi i młodzieżą proekologicznych zajęć, ukierunkowanych na problematykę gospodarki wodnej, szczególnie na kwestię gospodarki wodami opadowymi i roztopowymi.
Ich racjonalne wykorzystywanie – na przykład do podlewania zieleni czy zraszania chodników – to w przyszłościowej perspektywie, w obliczu postępującej urbanizacji i trudnych do opanowania zmian klimatycznych, absolutna konieczność. Niezwykle ważne zatem jest uświadamianie tego, zwłaszcza najmłodszym członkom społeczeństwa, krzewienie odpowiednich postaw, kształtowanie innowacyjnego spojrzenia na deszcz jako na cenny zasób, a nie tylko dodatkowy koszt zagospodarowania terenów zurbanizowanych. Stąd opatrzona hasłem „Zatrzymaj krople deszczu” inicjatywa edukacyjna Łódzkiej Spółki Infrastrukturalnej, odpowiedzialnej za zarządzanie miejską strukturą wodno-kanalizacyjną oraz zaspokajanie potrzeb mieszkańców Łodzi w zakresie dostaw wody i odbioru ścieków, podjęta przez Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego, do zadań którego należy między innymi kompleksowe wspieranie szkół i placówek światowych, wspomaganie rozwoju zawodowego nauczycieli, promowanie nowoczesnych metod edukacyjnych i działalności proinnowacyjnej.
Projekt „Zatrzymaj krople deszczu” to sześć podstawowych zagadnień:
1. Naturalny obieg wody w przyrodzie. Opady atmosferyczne i ich wpływ na środowisko.
2. Droga jaką przebywa woda deszczowa w środowisku miejskim i wiejskim.
3. Metody zatrzymania deszczówki w miejscu opadu.
4. Urbanizacja a środowisko naturalne. Miejska wyspa ciepła.
5. Wpływ zanieczyszczenia wód deszczowych i roztopowych na środowisko naturalne.
6. Rola tzw. błękitnej, zielonej i szarej infrastruktury w procesie zatrzymania wody deszczowej oraz korzyści z tego dla środowiska.
Opublikowane scenariusze, ujmując je, dostosowują konkretne treści do poszczególnych etapów edukacyjnych. Stąd podział publikacji na trzy rozdziały: „Scenariusze zajęć dla dzieci w wieku przedszkolnym (5 – 6 lat)” - 7 propozycji; „Scenariusze zajęć dla szkół podstawowych – klasy I-III” - 11 propozycji; „Scenariusze zajęć dla szkół podstawowych – klasy IV-VIII” – 10 propozycji. Wszystkie scenariusze zakładają prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi, o czym świadczą załączniki w postaci kart pracy, rebusów, gier planszowych, krzyżówek, haseł do odkodowania, map pogody do uzupełnienia, a także instrukcji skonstruowania zbiornika na deszczówkę czy deszczomierza.
Autorami scenariuszy zamieszczonych w publikacji „Woda w przyrodzie i otoczeniu człowieka. Scenariusze dydaktyczne od przedszkola do klasy VIII”, są nauczyciele łódzkich przedszkoli i szkół oraz nauczyciele-metodycy z Łódzkiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego: Beata Borówka, Zofia Teresa Dąbrowska, Anna Domagała, Edyta Drynkowska, Aleksandra Jasińska, Iwona Kiciak, dr Anna Kinart, Sylwia Kowalczyk, Magdalena Lipińska, Andrzej Melson, Karolina Nowak, Magdalena Nuszkiewicz, Jacek Pachelski, Anna Romańska, Monika Rozpierska, Joanna Siwka, Joanna Swaczyna, Agnieszka Unczur-Tracińska, Ewa Urbańska, Paulina Wardęcka, Ewa Wilczyńska, Anna Wrzesińska i Dorota Zielińska.
Można mieć nadzieję, że młodzi uczestnicy zajęć prowadzonych w oparciu o ich innowacyjne propozycje dydaktyczne będą – zgodnie z oczekiwaniami wydawcy publikacji – „świadomie patrzyli w przyszłość i wybierali takie rozwiązania w zakresie zarządzania deszczówką, które są użyteczne, mądre i odpowiedzialne”.
Tomasz Misiak